W 1565 r. las żelichowski, szeroki na 2 mile i na 3 długi, rozciągał się od rzeki Świętej (obecnie jej dolny bieg zwany Tuga), aż do Zalewu Wiślanego. Był to las wierzbowo – olszowy rosnący na bagiennym terenie, niedostępnym latem. Nie wymieniono go w lustracji z 1590 r., prawdopodobnie więc uległ likwidacji przez dzierżawcę.

Kolejny las (zwany druzneńskim) olszowo – dębowy, znajdował się na Małej Żuławie koło Szaleńca i rozciągał się na błotach ku jezioru Druzno.

Trzeci las dębowy, zwany mątowskim, leżał na Cyplu Mątowskim. W XVI wieku sprzedawano z niego drzewa podmyte przez wody Wisły i tzw. „chrusty” (chrust to luźno leżące na ziemi gałęzie lub gęste zarośla). W połowie XVII wieku był już mocno zdegradowany.

Wreszcie czwarty duży las sztumski (również dąbrowski), między Malborkiem a Sztumem, składał się głównie z drzewa olszowego, dębowego i bukowego. Las ten rozciągał się na obszarze ekonomii i starostwa sztumskiego, przez co zarządzany był przez dwóch leśniczych. Dochody z niego wkładali do wspólnej kasy (skrzynki). Na koniec roku skrzynkę otwierano, obliczano dochód i dzielono pieniądze na pół. Dlatego, jako wspólny las ekonomii i starostwa w ówczesnej polszczyźnie nazywany był „lasem społecznym”.

Istniały również mniejsze lasy przy folwarkach zamkowych, jak np. las ryjewski, który na początku XVII wieku był już bardzo przetrzebiony. Aby uzyskać drewno z lasów ekonomii, trzeba było otrzymać specjalny przywilej królewski. W połowie XVII wieku król Jan Kazimierz zdecydowanie zabronił ekonomowi wydawania „chrustów” żuławianom „na żadną potrzebę”, nawet w celu naprawy tam przeciwpowodziowych.

Z biegiem czasu na skutek gospodarki rabunkowej, szczególnie w XVII w. podczas wojen szwedzkich, zasób lasów mocno stopniał. Kiedy w pierwszej połowie XVIII wieku, za czasów Augusta III, planowano wymianę więźby dachowej nad skrzydłami Zamku Średniego, pisarz skarbu koronnego i komisarz królewski, Walerian Kiciński w swoim raporcie uznał, że zasób lasów ekonomii nie był w stanie sprostać potrzebom materiałowym. Dlatego proponował spławienie Narwią, Wisłą i Nogatem do Malborka odpowiedniego drewna z lasów ekonomii grodzieńskiej z obszaru Wielkiego Księstwa Litewskiego.

 

źródło: http://www.facebook.com/polski.malborg/

Misją osób tworzących tę stronę jest krzewienie wiedzy historycznej na temat Malborka, Żuław i województwa malborskiego w okresie nowożytnym.

Pytania prosimy kierować na adres: polski.malborg@gmail.com

Strona powstała w związku z projektem o roboczej nazwie "Polski Malborg" przygotowywanym przez Muzeum Zamkowe w Malborku.

Historia Malborka 1457-1772 – Polski Malborg/Ilustracje: lasy koło Nowej Wsi Malborskiej, 1629, K.F. von Röök, Krigsarkivet; fragment lasu na Cyplu Montowskim z szańcem, 1638, Heinrich Thomae, Krigsarkivet.