Pierwszy akt nadano 24 kwietnia 1569 r. Król Zygmunt August podpisał wówczas przywilej tolerancyjny dla miasta, a trzy dni później (27.04) osobny przywilej dla mieszkańców ekonomii malborskiej. Obydwa przywileje były potwierdzane przez kolejnych władców Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Dokumenty oznaczały, że w mieście i na Żuławach istniały jedynie dwa uprzywilejowane wyznania: rzymsko-katolickie i ewangelicko-augsburskie. Uprzywilejowane nie oznaczało jednak równouprawnione. Zupełnie poza grupą uprzywilejowaną pozostawali nadal np. kalwiniści w Malborku i nieliczni jeszcze wówczas na Żuławach mennonici.
Fragment przywileju dla mieszkańców Malborka, Lublin 24.04.1569:
Król Zygmunt August udzielił Radzie Miasta i całej gminie luterańskiej w Malborku „prawa wolnego wyboru nie tylko zatrudnienia odpowiedniego nauczyciela w szkole, ale również w kościele parafialnym, którego teraz również używają i używać powinni, a także pozwolił im na nauczanie Ewangelii wg nauki Chrystusa i Apostołów. Ponadto wolno im będzie udzielać sakramentu chrztu tylko w rzeczonym kościele parafialnym, zaś sakramentu komunii pod dwoma postaciami jedynie w kościele św. Jerzego, bez oskarżania o herezję wg form, zasad i zgodnie z właściwym ceremoniałem Kościoła Augsburskiego”.
 

Fragment przywileju dla mieszkańców Wielkich i Małych Żuław Malborskich, Lublin 27.04.1569:
My, Zygmunt, z łaski Bożej król Polski etc. wszem wobec i każdemu z osobna, komu o tym wiedzieć potrzeba, oznajmiamy, że z bardzo ważnych przyczyn na prośbę niektórych członków naszej Rady, z łaski i dobroci naszego Królewskiego Majestatu, członkom Kolegium Grobelnego, Starszym i Przysiężnym oraz całej Ekonomii Malborskiej obojga Wielkich i Małych Żuław Malborskich pozwoliliśmy, tak również obecnie zezwalamy, mieć władzę i swobodę obsadzania szkół sumiennymi nauczycielami oraz głoszenia Ewangelii w ich kościołach, które już posiadają i posiadać będą, jedynie wg nauki Chrystusa i Dwunastu Apostołów i udzielać oraz szafować Sakramentami Chrztu Św. i Komunii Św. wraz ze zwykłymi ceremoniami, które dotychczas odprawiano, z wyjątkiem kilku herezji, wg kształtu i sposobu Wyznania Augsburskiego, bez przeszkód ze strony duchowieństwa i osób świeckich. Zezwalamy wyznaczonym starszym Przysiężnym zatrudniać pilnych, uczonych, obdarzonych Bojaźnią Bożą, bliskich Wyznaniu Augsburskiemu kaznodziejów, którzy nie skalani są żadną herezją; ci powinni być na utrzymaniu Żuławian [...].

źródło: http://www.facebook.com/polski.malborg/

Misją osób tworzących tę stronę jest krzewienie wiedzy historycznej na temat Malborka, Żuław i województwa malborskiego w okresie nowożytnym.

Pytania prosimy kierować na adres: polski.malborg@gmail.com

Strona powstała w związku z projektem o roboczej nazwie "Polski Malborg" przygotowywanym przez Muzeum Zamkowe w Malborku.

Historia Malborka 1457-1772 – Polski Malborg/Ilustracja: przywilej dla miasta Malborka z 24 kwietnia 1569 r., Archiwum Państwowe w Gdańsku.